Είναι γνωστό ότι «μια στιγμή πρόληψης αξίζει όσο 1000 στιγμές θεραπείας». Πρόκειται για μια γενική ιατρική παραδοχή, η οποία επαληθεύεται σε όλο τον πλανήτη, για όλους τους ανθρώπους και για όλες τις ασθένειες. Ακόμη, ισχύει για όλες τις μορφές καρκίνου και, φυσικά, και για τον καρκίνο του μαστού. Έναν καρκίνο που δυστυχώς αυξάνει η συχνότητά του. Ευτυχώς, όπως οι αριθμοί δείχνουν, η πρόληψη στην περίπτωσή του λειτουργεί. Και η καλή αρχή αυτής της πρόληψης είναι η καλή ενημέρωση για τις εξετάσεις, οι οποίες την ευνοούν και καμία γυναίκα δεν πρέπει να παραλείπει να κάνει, για κανέναν λόγο.
Καρκίνος Μαστού Πρόληψη: Αυτοεξέταση
Η αυτοεξέταση, δηλαδή η ψηλάφηση των μαστών από τις ίδιες τις γυναίκες, θα πρέπει να αρχίζει από την ηλικία των 20 ετών και να επαναλαμβάνεται κάθε μήνα την 8η μέρα μετά την έναρξη της περιόδου, όταν ο μαστός είναι ήρεμος και δεν είναι πρησμένος ή διογκωμένος.
Δεν έχει σημασία αν θα γίνεται σε ύπτια ή όρθια θέση, αρκεί να υπάρχει ένα κρεμώδες υλικό, διότι αυξάνει την αίσθηση της αφής. Για παράδειγμα, μπορεί να γίνει με σαπούνι και νερό στο μπάνιο ή με κρέμα σώματος σε ύπτια θέση.
Για τις μεταεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, γίνεται σύσταση να κάνουν ψηλάφηση την πρώτη μέρα κάθε μήνα, διότι είναι μια ημερομηνία εύκολη να τη θυμούνται.
Αρκετές φορές, πρώτες οι γυναίκες από μόνες τους ανακαλύπτουν ένα ογκίδιο στον μαστό.
Να τονιστεί ότι είναι πολύ σημαντικό όταν πέσει στην αντίληψή τους ένα ψηλαφητό εύρημα να μην «κλείσουν τα μάτια» αλλά να απευθυνθούν αμέσως σε κέντρο μαστού και να κλείσουν ραντεβού με το μαστολόγο, ώστε να τις κατευθύνει.
Καρκίνος Μαστού Πρόληψη: Υπερηχογράφημα Μαστών
Το υπερηχογράφημα μαστών είναι μία εξέταση για γυναίκες κάτω των 40 ετών. Όλο και περισσότερες έρευνες συνιστούν τον ετήσιο υπερηχογραφικό έλεγχο για τις ηλικίες μεταξύ 30 και 40 ετών.
Η εξέταση αυτή δεν έχει ακτινοβολία και είναι ασφαλής κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού, οι οποίες είναι συχνές καταστάσεις στη γυναίκα σε αυτήν τη δεκαετία.
Ακόμη, τόσο η εγκυμοσύνη όσο και ο θηλασμός χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή, διότι είναι 2 φάσεις κατά τις οποίες γίνεται μεγάλη έκκριση ορμονών και ο μαστός, ένα κατεξοχήν ορμονοεξαρτώμενο όργανο, επηρεάζεται άμεσα.
Καρκίνος Μαστού Πρόληψη: Ελαστογραφία
Η ελαστογραφία αποτελεί μια σχετικά καινούρια μέθοδος για τη διάγνωση του καρκίνου του μαστού και ουσιαστικά μελετά την ελαστικότητα μιας βλάβης.
Είναι προέκταση του υπερηχογραφήματος και συνιστάται για περαιτέρω χαρακτηρισμό ενός ευρήματος.
Κατά τον ελαστογραφικό έλεγχο, όγκοι που παρουσιάζουν σκληρές περιοχές έχουν πιο πολλές πιθανότητες να σχετίζονται με κακοήθεια σε αντίθεση με την αυξημένη ελαστικότητα, η οποία αφορά καλοήθεις βλάβες.
Η ελαστογραφία δεν έχει ακτινοβολία και ισχυροποιεί τη διάγνωση για καλοήθεις βλάβες, με αποτέλεσμα να μειώνεται ο αριθμός των βιοψιών.
Καρκίνος Μαστού Πρόληψη: Ψηφιακή Μαστογραφία
Είναι η εξέταση που πραγματοποιείται για τις γυναίκες άνω των 40 ετών και πρέπει να γίνεται σε ετήσια βάση.
Σε σύγκριση με την απλή μαστογραφία ή τη ψηφιοποιημένη, η ψηφιακή μαστογραφία έχει πολύ λιγότερη ακτινοβολία και μεγαλύτερη ευκρίνεια. Η διαφορά της ψηφιοποιημένης μαστογραφίας και της ψηφιακής μαστογραφίας είναι ότι, ενώ και στις 2 περιπτώσεις οι γυναίκες θα πάρουν στα χέρια τους φιλμ, στην πρώτη περίπτωση πρόκειται για αναλογική μαστογραφία τυπωμένη ψηφιακά, ενώ στη δεύτερη περίπτωση η διάγνωση θα έχει προέλθει μέσω της ειδικής οθόνης του υπολογιστή, με πολύ λιγότερη ακτινοβολία.
Ο έλεγχος με τη μαστογραφία δεν πρέπει να σταματά ποτέ και να γίνεται σε όλη τη ζωή της γυναίκας, εφόσον η φυσική κατάσταση της γυναίκας το επιτρέπει. Και αυτό διότι όσο περνούν τα χρόνια, αυξάνεται η πιθανότητα να νοσήσει μια γυναίκα από καρκίνο του μαστού, όπως ακριβώς συμβαίνει και με τον καρκίνο του προστάτη για τους άντρες.
Όμως, οι διάφορες μορφές καρκίνου σε μεγάλες ηλικίες δεν είναι τόσο επιθετικές, όπως είναι στις νεότερες ηλικίες. Είναι διαφορετικό να νοσήσει μια γυναίκα στην ηλικία των 45 ετών και διαφορετικό στα 85, διότι τα καρκινικά κύτταρα δεν πολλαπλασιάζονται συνήθως τόσο γρήγορα στις μεγάλες ηλικίες.
Καρκίνος Μαστού Πρόληψη: 3D Τομοσύνθεση
Όπου κριθεί απαραίτητο από τα αποτελέσματα της απλής ψηφιακής μαστογραφίας, εφαρμόζεται συμπληρωματικά η τεχνική της τομοσύνθεσης, η οποία αποτελεί την εξέλιξη της ψηφιακής μαστογραφίας, διότι απεικονίζει πλέον τον μαστό τρισδιάστατα (3D), συμβάλλοντας σε ακριβέστερη, λεπτομερέστερη και πιο έγκαιρη διάγνωση σε σχέση με τη δισδιάστατη (2D) ψηφιακή μαστογραφία. Σε αυτήν, πραγματοποιούνται λήψεις εικόνων ανά 1 χιλ. και γίνεται ανασύνθεση αυτών των εικόνων, με αποτέλεσμα να μπορεί να γίνει ανεύρεση βλαβών που δεν είναι ορατές στην κλασική ψηφιακή μαστογραφία.
Έτσι, μειώνεται η πιθανότητα ψευδώς αρνητικών αποτελεσμάτων. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμη σε πυκνούς μαστούς, όπου με τις κλασικές μεθόδους μέχρι τώρα, η σωστή και έγκαιρη διάγνωση σε ορισμένες περιπτώσεις ήταν πολύ δύσκολη.
Ο νέος μας ψηφιακός μαστογράφος με την απεικόνιση τριών διαστάσεων (3D), γνωστή ως ΤΟΜΟΣΥΝΘΕΣΗ. Στην τομοσύνθεση, που είναι μία τρισδιάστατη απεικόνιση, λαμβάνονται πολλαπλές τομές μικρότερες του ενός χιλιοστού από διαφορετικές γωνίες.
Καρκίνος Μαστού Πρόληψη: Τι πρέπει να θυμούνται όλες οι γυναίκες;
Καταλήγοντας, όλες οι γυναίκες πρέπει να κάνουν και να θυμούνται τα εξής:
- Είναι πολύ σημαντικός ο εντοπισμός της κακοήθειας σε πρώιμο στάδιο, διότι αυξάνει την επιβίωση και την καλή πρόγνωση της ασθενούς.
- Στις πιο πολλές γυναίκες πριν την εμμηνόπαυση, η μαστογραφία θα πρέπει να ολοκληρώνεται με υπερηχογράφημα μαστών και αυτό διότι οι περισσότεροι μαστοί είναι πυκνοί πριν σταματήσει η περίοδος. Πυκνός μαστός είναι ο μαστός που αποτελείται από πολλούς γαλακτοφόρους πόρους (πυκνός αδενικός ιστός) και λίγο λίπος. Οι πυκνοί μαστοί αρκετές φορές μπορούν να κρύψουν την κακοήθεια και ακούμε όλο και πιο συχνά: «Έκανα μαστογραφία, δεν έδειξε τίποτα και μετά από λίγο καιρό εμφάνισα καρκίνο». Για αυτό και ο μαστογραφικός έλεγχος πρέπει να ολοκληρώνεται με υπερηχογράφημα μαστών ιδίως στις προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες.
- Το υπερηχογράφημα μαστού δεν αντικαθιστά τον μαστογραφικό έλεγχο, απλώς τον συμπληρώνει. Για αυτό είναι λάθος η πρακτική: «Αυτή τη χρονιά θα κάνω υπερηχογράφημα μαστών αντί για ψηφιακή μαστογραφία».
- Είναι πολύ σημαντικό να τονιστεί ότι σε κάθε νέα εξέταση να προσκομίζονται οι προηγούμενες εξετάσεις για σύγκριση. Αρκετές φορές η κακοήθεια, ιδίως στα αρχικά στάδια, δεν δίνει σημάδια και η αναγνώρισή της προέρχεται από τη σύγκριση της νέας με την προηγούμενη μαστογραφία, όταν στη νέα απεικονίζεται κάτι καινούργιο (νέο μαστογραφικό εύρημα).
- Οι γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, και όταν ο μαστός σιγά σιγά γίνεται λιγότερο πυκνός ενώ πλέον αποτελείται κυρίως από λίπος (λιπώδης μαστός) και λίγους γαλακτοφόρους πόρους μπορούν να κάνουν μόνο τη ψηφιακή μαστογραφία.
Τέλος, να σημειωθεί ότι, παρόλο που η συχνότητα του καρκίνου του μαστού έχει αυξηθεί (από 1 στις 10 γυναίκες, σε 1 στις 7 γυναίκες που θα παρουσιάσουν καρκίνο του μαστού κατά τη διάρκεια της ζωής τους), η θνησιμότητα μειώνεται συνεχώς, διότι όλο και πιο πολλές γυναίκες μπαίνουν στη διαδικασία της πρόληψης. Ο καρκίνος του μαστού καταπολεμάται και αυτό οφείλεται κυρίως στην έγκαιρη διάγνωση.
