Ο θυρεοειδής είναι ένας αδένας καταλυτικός για τη λειτουργία του οργανισμού μας, γι’ αυτό και ο έγκαιρος εντοπισμός τυχόν προβλημάτων του είναι βαρύνουσας σημασίας για την ποιότητα της ζωής μας. Με αυτό το δεδομένο κατά νου, οι εξετάσεις για τον έλεγχό του είναι απαραίτητο να γίνονται περιοδικά και πρέπει να είναι στοχευμένες και οι κατάλληλες, ανάλογα με τα συμπτώματα που βιώνουμε. Άλλωστε, οι διαταραχές του εκδηλώνονται με μια σειρά συμπτωμάτων, από κόπωση, ταχυκαρδία και υπερδιέγερση μέχρι αύξηση του βάρους ή σημαντική απώλειά του, που συχνά δεν μπορούμε να υποψιαστούμε ότι προέρχονται από αυτόν.
Πώς λειτουργεί
Ο θυρεοειδής είναι ένας αδένας σε σχήμα πεταλούδας που βρίσκεται στην πρόσθια τραχηλική χώρα και παράγει ορμόνες (θυροξίνη Τ4, τριιωδοθυρονίνη Τ3 και καλσιτονίνη) που ρυθμίζουν τον μεταβολισμό και τις καύσεις, ενώ επηρεάζουν από την αναπνοή και τον καρδιακό ρυθμό μέχρι τη θερμοκρασία του σώματος και την αναπαραγωγή.
Η λειτουργία του ελέγχεται με τη μεσολάβηση ορμονών που εκκρίνονται από δύο άλλα όργανα: την υπόφυση, στη βάση του εγκεφάλου, που εκκρίνει την θυρεοειδοτρόπο ορμόνη (TSH) και τον υποθάλαμο, μια μικρή περιοχή του εγκεφάλου πάνω από την υπόφυση, η οποία εκκρίνει την εκλυτική της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης (TRH). Ο υποθάλαμος και η υπόφυση ανιχνεύουν τα χαμηλά επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών στο αίμα. Ο υποθάλαμος τότε ελευθερώνει την TRH, η οποία διεγείρει την έκκριση της TSH από την υπόφυση. Η αύξηση των επιπέδων της TSH διεγείρει με τη σειρά της την έκκριση των θυρεοειδικών ορμονών από τον θυρεοειδή αδένα, για να αποκατασταθούν οι συγκεντρώσεις των θυρεοειδικών ορμονών στο αίμα σε φυσιολογικά επίπεδα.
Αν η παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών είναι μεγαλύτερη από το φυσιολογικό τότε αυξάνεται η συγκέντρωση τους στο αίμα. Αυτή η αύξηση της συγκέντρωσης των θυρεοειδικών ορμονών στο αίμα επιδρά στον υποθάλαμο και την υπόφυση, ελαττώνοντας την παραγωγή της TRH και TSH αντίστοιχα. Η επακόλουθη επομένως μείωση της συγκέντρωσης TSH στο αίμα μειώνει την παραγωγή των θυρεοειδικών ορμονών από τον θυρεοειδή αδένα μέχρι τα επίπεδα τους στο αίμα να επανέλθουν στο φυσιολογικό.
Οι εξετάσεις για τον έλεγχο του θυρεοειδούς
Ο έλεγχος του θυρεοειδούς περνά σε πρώτη φάση από τη μέτρηση τηςTSH. Σε περίπτωση που οι τιμές της είναι υψηλές, χτυπά… καμπανάκι για υπολειτουργία του αδένα, άρα για την εμφάνιση πρωτοπαθούς υποθυρεοειδισμού. Στον αντίποδα, αν οι τιμές της είναι χαμηλές, τότε ο θυρεοειδής λειτουργεί πάνω από τις δυνατότητές του, παράγοντας περισσότερη θυρεοειδική ορμόνη και παραπέμπει σε υποθυρεοειδισμό. Χαμηλές τιμές TSH μπορεί επίσης να υποδηλώνουν διαταραχή στην υπόφυση, που λειτουργεί ανασχετικά στην παραγωγή ικανής ποσότητας TSH, οπότε μιλάμε για δευτεροπαθή υποθυρεοειδισμό.
Συνήθως η εξέταση TSH διενεργείται παράλληλα με την εξέταση T4, που είναι γνωστή ως εξέταση θυροξίνης. Όταν η T4 είναι υψηλή τότε βρισκόμαστε μπροστά στο ενδεχόμενο υπερθυρεοειδισμού. Τα τελευταία χρόνια η εξέταση της ελεύθερης T4 (FT4), ενός μικρού τμήματος της T4 που δεν είναι δεσμευμένο σε πρωτεΐνες, όπως το υπόλοιπο, τείνει να αντικαταστήσει την εξέταση της θυροξίνης ως πιο ακριβής. Αυξημένα επίπεδα TSH σε συνδυασμό με χαμηλή ελεύθερη θυροξίνη μεταφράζονται σε πρωτοπαθή υποθυρεοειδισμό, αυξημένες τιμές και στις δύο παραπέμπουν σε δευτεροπαθή υποθυρεοειδισμό, ενώ χαμηλή TSH με αυξημένα επίπεδα ελεύθερης θυροξίνης υποδηλώνουν υπερθυρεοειδισμό.
Στην περίπτωση που υπάρχουν ενδείξεις για υπερθυρεοειδισμό πραγματοποιείται και η εξέταση της T3, που ελέγχει τα επίπεδα της τριιωδοθυρονίνης και δίνει μια πιο ακριβή εικόνα για την υπερβολική δραστηριότητα του θυρεοειδούς. Ο γιατρός μπορεί επίσης να ζητήσει εξέταση της T3 στην περίπτωση που υπάρχουν συμπτώματα υπερδραστήριου θυρεοειδούς, ενώ τα επίπεδα της θυροξίνης και της TSH δεν είναι υψηλά.
Μεταξύ των εξετάσεων για τον θυρεοειδή περιλαμβάνεται και η μέτρηση του επιπέδου των θυρεοειδικών αντισωμάτων. Ουσιαστικά με την εξέταση αυτή εντοπίζεται η γενεσιουργός αιτία των διαταραχών του θυρεοειδούς και μπορεί να διαγνωσθούν προβλήματα όπως η νόσος του Grave’s και η θυρεοειδίτιδα Hashimoto.
Μην παραμελείτε την υγεία του θυρεοειδούς σας. Εντάξτε στις ετήσιες αιματολογικές σας εξετάσεις και τον έλεγχο του ιδιαίτερα σημαντικού αυτού αδένα, που μπορεί να είναι η αιτία για πολλά συμπτώματα την προέλευση των οποίων δεν μπορείτε να αναγνωρίσετε.
